Senpai là gì? Cách phân biệt Senpai, Kohai, Sensei trong giao tiếp

Bạn là người yêu thích văn hoá Nhật Bản hoặc bạn đang học tiếng Nhật để chuẩn bị cho công việc tại đây, thì có lẽ bạn đã nghe qua “senpai”. Vậy senpai là gì, ý nghĩa của từ senpai là gì? Hãy cùng INVERT tìm hiểu và giải đáp các thắc mắc thông qua bài viết sau.

Senpai là gì? Ý nghĩa của senpai

Senpai (先輩/ せんぱい) là một thuật ngữ xuất phát từ Nhật Bản, có nghĩa là “tiền bối” trong tiếng Hán. Trong tiếng Việt, senpai đồng nghĩa với “đàn anh”, “đàn chị”, những người hoạt động trước mình trong cùng một công ty, trường học, trung tâm hoặc câu lạc bộ.

Thường thì senpai là những người có nhiều kinh nghiệm hơn và tuổi cao hơn trong lĩnh vực mà họ hoạt động. Khái niệm này đã tồn tại từ lâu trong văn hóa Nhật Bản và trở thành một phong tục trong giao tiếp cộng đồng. Người Nhật thường sử dụng tên + senpai để thể hiện sự tôn trọng đối với những đàn anh, đàn chị.

Ví dụ: Nếu bạn gia nhập một công ty mới và gặp những người có kinh nghiệm đã làm lâu tại đó. Khi gọi tên của họ, bạn sẽ sử dụng thuật ngữ senpai như “Akira Senpai” – tiền bối, đàn anh/đàn chị Kakashi, “Hasuko Senpai” – tiền bối, đàn anh/đàn chị Hasuko,…

Phân biệt giữa Senpai, Kohai, Sensei

Nếu bạn quan tâm và muốn tìm hiểu về văn hóa giao tiếp ở Nhật Bản, chắc chắn bạn đã nghe qua các từ như “senpai”, “kohai”, “sensei”. Tuy nhiên, đối với những người mới đến, có thể chưa hiểu rõ ràng rằng ba từ này có ý nghĩa khác biệt hoàn toàn, nhưng lại có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Cụ thể:

Kohai (後輩) là thuật ngữ trong tiếng Nhật dùng để chỉ hậu bối, tức là tức là những người đồng nghiệp mới của senpai. Kohai và senpai là những người hoạt động trong cùng lĩnh vực công việc và có cùng vị trí xã hội. 

Ví dụ: Nhân viên mới được gọi là kohai, học sinh năm 1 cũng được học sinh năm 2 gọi là kohai.

Trong mối quan hệ senpai-kohai, kohai luôn tôn trọng và học hỏi từ senpai, trong khi đó senpai chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm cá nhân với kohai. Quan hệ senpai-kohai trong công ty không chỉ giúp công việc trôi chảy hơn mà còn mang lại nhiều cơ hội thăng tiến. 

Quá trình học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm giữa các nhân viên cũng tạo nên sự gần gũi trong một tổ chức. Thuật ngữ này không chỉ được áp dụng trong môi trường công sở mà còn trong trường học. Đối với kohai, nhiệm vụ của họ là học hỏi từ senpai để phát triển bản thân, trong khi senpai sẽ hướng dẫn và hỗ trợ kohai.

Sensei (せんせい) là thuật ngữ trong tiếng Nhật dùng để chỉ tiên sinh, là cách gọi tôn trọng dành cho những người đã đạt được thành tựu đáng kể trong một lĩnh vực cụ thể. Sensei cũng được sử dụng để chỉ những người đang giảng dạy cho người khác. 

Ví dụ: Trong môi trường trường học, giáo viên sẽ được gọi là sensei.

Sensei đại diện cho những người có tuổi và kinh nghiệm lớn hơn so với senpai. Trong môi trường học tập, sensei đóng vai trò là thầy cô giáo, còn senpai và kohai là những học sinh. Senpai và kohai đều phải tôn trọng sensei. Với sensei, senpai và kohai cần duy trì sự tôn trọng và giữ sự kỷ luật khi giao tiếp. Trong khi đó, senpai và kohai có thể trò chuyện một cách tự nhiên và thân mật.

Văn hoá ứng xử giữa Senpai/Sensei và Kohai

Ở Nhật Bản, văn hoá ứng xử giữa Senpai – Sensei và Senpai – Kohai có những khác biệt đáng kể. Điển hình như:

1. Quan hệ Senpai/Sensei (cấp bậc dưới – trên)

Khác biệt lớn nhất giữa Senpai và Sensei nằm ở tuổi tác và kinh nghiệm sống. Trong xã hội Nhật Bản, Senpai đứng ở vị trí thấp hơn. Trong các công ty, tổ chức và nhà máy, việc tôn trọng Sensei (cấp trên) là rất quan trọng. Do đó, Senpai (cấp dưới) luôn tuân thủ mệnh lệnh của cấp trên mà không bao giờ phản đối.

Khi giao tiếp với Sensei, Senpai thể hiện sự nhún nhường và tôn kính. Ví dụ như trong các sự kiện hoặc cuộc họp, người cấp cao sẽ vào phòng trước. Khi giới thiệu các thành viên tham dự cuộc họp, sẽ nêu từ cấp bậc cao xuống thấp.

Trong giao tiếp, Senpai luôn giữ khoảng cách và tôn trọng khi nói chuyện với Sensei. Nếu Sensei có cấp bậc cao hơn, Senpai sẽ cúi đầu chào thấp hơn. Tương tự, khi rời khỏi phòng, những người có vị trí cao hơn sẽ đi ra trước.

2. Quan hệ Senpai/Kohai (tiền bối – hậu bối)

Mối quan hệ giữa Senpai và Kohai rất phổ biến tại Nhật Bản. Theo đó, Senpai đại diện cho những người đi trước, là tiền bối, đàn anh, đàn chị còn Kohai là những người đi sau, là hậu bối, đàn em. Senpai có vai trò dẫn dắt, chia sẻ, hướng dẫn và giúp đỡ Kohai. Trong khi đó, Kohai phải thể hiện sự tôn trọng và luôn học hỏi kinh nghiệm từ Senpai. Việc sử dụng các từ như “phiền”, “xin lỗi”, “cảm ơn” khi muốn học hỏi từ Senpai là quan trọng đối với Kohai.

Senpai có thể có nhiều kinh nghiệm và là người mà Kohai nên học hỏi và nghe theo. Tuy nhiên, Senpai không phải là sếp. Kohai cần phân biệt được sự khác nhau giữa lời khuyên và mệnh lệnh trong mối quan hệ xã hội. Nhìn chung, quan hệ Senpai – Kohai thường dựa trên lời khuyên và Kohai có quyền tự quyết định liệu có tuân theo hay không. Trong khi đó, nếu đó là mệnh lệnh của sếp, Kohai phải tuân theo dù có không đồng ý.

Nếu Senpai nhỏ tuổi hơn Kohai, việc tôn trọng không chỉ dựa trên kinh nghiệm mà còn trên tuổi tác. Tuy nhiên, khi Kohai có kinh nghiệm lớn hơn so với tuổi tác, Senpai cần thể hiện sự tinh tế để không làm mất lòng hoặc bị đánh giá không tốt.

Trong việc giao tiếp, Senpai cần có kỹ năng giao tiếp khéo léo để tạo sự hòa hợp với Kohai. Tương tự, Kohai, dù lớn tuổi hơn, vẫn cần thể hiện sự tôn trọng và tuân thủ nguyên tắc kính ngữ đối với người mà mình muốn học hỏi.

Ví dụ: Nếu một Senpai sinh năm 1995 và Kohai sinh năm 1990, tức là Kohai lớn tuổi hơn Senpai, trong quá trình truyền đạt kinh nghiệm, Kohai vẫn cần sử dụng kính ngữ khi trò chuyện về công việc với Senpai.

Lợi ích từ Senpai đối với những người đi XKLĐ Nhật Bản

Việc quen biết Senpai khi tham gia chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản rất quan trọng và mang lại nhiều lợi ích. Senpai là những người đã tham gia trước đó, làm việc trong cùng một xí nghiệp và họ hiểu rõ về công việc, mức lương và chế độ đãi ngộ của xí nghiệp đó. Nếu bạn đang chuẩn bị đăng ký tham gia, việc trao đổi trực tiếp với những Senpai đã có kinh nghiệm sẽ giúp bạn rất nhiều.

Các Senpai sẽ là nguồn thông tin cụ thể và giúp bạn giải đáp mọi câu hỏi về xí nghiệp, địa điểm làm việc, môi trường làm việc và nhiều vấn đề khác mà các cán bộ tuyển dụng không thể cung cấp chi tiết. Điều này giúp bạn tự tin thi tuyển và chuẩn bị tốt hơn cho việc học tiếng Nhật trước khi đến Nhật Bản.

Qua những thông tin ở trên, hy vọng bài viết giúp bạn giải đáp được thắc mắc senpai là gì. Từ đó, có cách xưng hô phù hợp, đúng với chuẩn mực văn hoá Nhật Bản khi có dịp đến và làm việc tại đất nước “hoa anh đào”.