Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất và những hệ quả kèm theo. Bài học này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các khái niệm như giờ địa phương, giờ khu vực và cách so sánh giờ giữa hai địa điểm trên Trái Đất. Cùng khám phá thêm nhé!
I. Chuyển động tự quay quanh trục
❓Chúng ta hãy nhìn vào hình 6.1 và tìm hiểu thêm thông tin từ bài viết. Câu hỏi đầu tiên là:
- Cực Bắc, cực Nam và trục của Trái Đất nằm ở đâu?
- Trái Đất tự quay quanh trục theo hướng nào?
- Trái Đất quay một vòng trong bao lâu?
Gợi ý trả lời:
- Cực Bắc và cực Nam tạo thành trục nghiêng 66°33′ trên mặt phẳng quỹ đạo.
- Trái Đất tự quay quanh trục từ Tây sang Đông, theo chiều kim đồng hồ.
- Trái Đất hoàn thành một vòng quay trong 24 giờ.
II. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất
❓Tiếp theo, hãy nhìn vào hình 6.2 và hình 6.3, và tìm hiểu thêm thông tin từ bài viết. Câu hỏi tiếp theo là:
- Vị trí điểm A luôn là ban ngày, còn vị trí điểm B luôn là ban đêm phải không? Lý do tại sao?
- Hãy trình bày hiện tượng ngày đêm trên Trái Đất.
Gợi ý trả lời:
- Trái Đất tự quay quanh trục, do đó, mọi nơi trên bề mặt Trái Đất được mặt trời chiếu sáng lần lượt, tạo ra hiện tượng ngày đêm trên Trái Đất. Vì vậy, vị trí A không thể luôn là ban ngày, và vị trí B không thể luôn là ban đêm.
- Hiện tượng ngày và đêm xảy ra do Trái Đất tự quay quanh trục từ Tây sang Đông. Mặt trời chiếu sáng một nửa bề mặt Trái Đất, tạo ra sự thay phiên giữa ngày và đêm trên Trái Đất.
❓Tiếp theo, chúng ta hãy đọc thông tin và quan sát hình 6.4 để tìm hiểu thêm. Câu hỏi là:
- Bề mặt Trái Đất được chia thành bao nhiêu múi giờ?
- Việt Nam thuộc múi giờ thứ mấy?
- Múi giờ của Việt Nam so với giờ GMT muộn hay sớm hơn?
- Xác định múi giờ của Hà Nội, Moscow, Paris và Tokyo?
Gợi ý trả lời:
- Bề mặt Trái Đất được chia thành 24 múi giờ.
- Việt Nam thuộc múi giờ thứ 7.
- Múi giờ của Việt Nam sớm hơn giờ GMT.
- Múi giờ của các thành phố là:
- Hà Nội: múi giờ thứ 7.
- Moscow: múi giờ thứ 3.
- Paris: múi giờ thứ 1.
- Tokyo: múi giờ thứ 9.
❓Cuối cùng, chúng ta hãy quan sát hình 6.5 và đọc thông tin từ bài viết để tìm hiểu thêm. Câu hỏi cuối cùng là:
- Vật chuyển động theo hướng từ A đến B và từ C đến D trên bán cầu Bắc bị lệch về phía bên trái hay bên phải so với hướng ban đầu?
- Vật chuyển động theo hướng từ E đến F và từ O đến P trên bán cầu Nam bị lệch về phía bên trái hay bên phải so với hướng ban đầu?
- Rút ra kết luận về hướng lệch của các vật thể chuyển động ở bán cầu Bắc và bán cầu Nam theo chiều kinh tuyến.
Gợi ý trả lời:
- Ở bán cầu Bắc, vật chuyển động từ A đến B và từ C đến D bị lệch về phía bên phải so với hướng ban đầu.
- Ở bán cầu Nam, vật chuyển động từ E đến F và từ O đến P bị lệch về phía bên trái so với hướng ban đầu.
- Theo chiều kinh tuyến, các vật thể chuyển động bị lệch về bên phải ở bán cầu Bắc và lệch về bên trái ở bán cầu Nam so với hướng chuyển động ban đầu.
Luyện tập – Vận dụng
Trên cơ sở kiến thức đã học, chúng ta sẽ làm một số bài tập luyện tập.
- Sử dụng quả Địa Cầu để mô tả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.
- Hãy lập một sơ đồ hệ thống hóa kiến thức về hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.
Gợi ý trả lời:
- Do Trái Đất tự quay quanh trục từ Tây sang Đông, nên khắp mọi nơi trên Trái Đất đều lần lượt có ngày và đêm. Sự chuyển động của Trái Đất cũng làm cho các vật chuyển động trên bề mặt Trái Đất bị lệch hướng.
- Sơ đồ hệ thống hóa kiến thức về hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất:
Vận dụng
Sáng nay, trước khi đi học, Hoàng muốn gọi điện thoại hỏi thăm một người bạn ở Anh. Tuy nhiên, mẹ Hoàng khuyên cậu nên gọi vào thời điểm khác phù hợp hơn.
Theo bạn, tại sao mẹ Hoàng lại khuyên như vậy? Bạn hãy tư vấn cho Hoàng thời điểm phù hợp để gọi điện hỏi thăm bạn của mình.
Gợi ý trả lời:
Nếu hiện tại ở Anh là mùa Đông, múi giờ của Anh và Việt Nam cách nhau 7 giờ vì múi giờ của Việt Nam là GMT+7. Nếu bạn biết rằng ở Anh đang là mùa Hè, chênh lệch múi giờ giữa Việt Nam và Anh là 6 giờ. Vì vậy, vào buổi sáng nếu Hoàng gọi điện cho bạn ở Anh thì lúc đó ở Anh sẽ là buổi tối, và cậu sẽ vô tình làm phiền giấc ngủ của bạn.
Hoàng nên gọi cho bạn vào buổi chiều hoặc tối để thích hợp hơn.
Cuối cùng, chúng ta đã tìm hiểu về chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất và những hệ quả kèm theo. Bài học này giúp chúng ta hiểu sâu hơn về hiện tượng ngày đêm, giờ trên Trái Đất và sự lệch hướng của các vật thể chuyển động trên bề mặt Trái Đất. Hãy tiếp tục nghiên cứu và khám phá thêm những điều thú vị về địa lí!
Đăng bởi: THPT An Giang
