Introduction:
Chào các bạn học sinh lớp 9! Bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về Nguyên phân, một phần học quan trọng trong môn Sinh học. Đồng thời, cung cấp gợi ý giải bài tập và tài liệu tham khảo hữu ích. Hãy cùng khám phá nhé!
Lý thuyết Sinh 9 Bài 9: Nguyên phân
I. Biến đổi hình thái Nguyên phân trong chu kì tế bào
- Một chu kì tế bào bao gồm: kì trung gian và thời gian phân bào hay nguyên phân.
- Nguyên phân gồm 4 kì: kì đầu, kì giữa, kì sau, kì cuối.
- Mỗi NST thường giữ vững cấu trúc riêng biệt của nó và duy trì liên tục qua các thế hệ.
- NST sẽ biến đổi hình thái qua các kì của chu kì tế bào:
- NST duỗi xoắn nhiều nhất ở kì trung gian, đóng xoắn cực đại ở kì giữa nguyên phân.
II. Những diễn biến cơ bản của NST trong quá trình nguyên phân
- Nguyên phân (phân bào nguyên nhiễm) là quá trình phân chia của tế bào nhân thực trong đó NST trong nhân tế bào được chia ra làm hai phần giống nhau và giống với tế bào mẹ, diễn ra ở tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục sơ khai.
- Kì trung gian là thời kì sinh trưởng của tế bào, NST ở dạng dài sợi đơn duỗi xoắn và diễn ra sự nhân đôi. Kết thúc kì trung gian, tế bào tiến hành phân bào nguyên nhiễm (nguyên phân).
- Nguyên phân trải qua 2 giai đoạn là phân chia nhân và phân chia tế bào chất. Trong đó, phân chia nhân được chia thành 4 kì: kì đầu, kì giữa, kì sau, kì cuối.
- Diễn biến của từng kì trong quá trình nguyên phân:
- Kết quả: Kết thúc quá trình nguyên phân từ 1 tế bào mẹ có bộ NST 2n → 2 tế bào con giống nhau và giống tế bào mẹ có bộ NST 2n.
III. Ý nghĩa của nguyên phân
- Nguyên phân là phương thức sinh sản của tế bào và lớn lên của cơ thể.
- Duy trì sự ổn định bộ NST của loài qua các thế hệ tế bào trong quá trình phát sinh cá thể.
- Nguyên phân là cơ sở của hình thức sinh sản vô tính của sinh vật.
Trả lời câu hỏi Sinh học 9 Bài 9:
Câu hỏi trang 27
Quan sát hình 9.2 và ghi vào bảng 9.1 về mức độ đóng, duỗi xoắn nhiều hay ít.
Trả lời:
Bảng 9.1. Mức độ đóng duỗi, xoắn của NST quan các kì
| Hình thái NST | Kì trung gian | Kì đầu | Kì giữa | Kì sau | Kì cuối |
|---|---|---|---|---|---|
| – Mức độ duỗi xoắn | – Cực đại | – Không | – Không | – Ít | – Tháo xoắn hoàn toàn |
| – Mức độ đóng xoắn | – Không | – Ít | – Cực đại | – Không | – Không |
Câu hỏi trang 28
Dựa vào những thông tin nêu trên, hãy điền nội dung thích hợp vào bảng 9.2
Trả lời:
Bảng 9.2. Những diễn biến cơ bản của NST ở các kì của nguyên phân
| Các kì | Những diễn biến cơ bản của NST |
|----------------|-------------------------------------------------------------------------------------|
|Kì trung gian → Kì đầu | NST bắt đầu đóng xoắn và co ngắn nên có hình thái rõ rệt. Các NST kép đính vào thoi phân bào ở tâm động|
|Kì đầu → Kì giữa | Các NST kép đóng xoắn cực đại. Các NST xếp thành một hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào|
|Kì giữa → Kì cuối | NST kép tách nhau ở tâm động thành hai NST đơn phân li độc lập về 2 cực của tế bào|
|Kì cuối | Các NST đơn dãn xoắn, ở dạng sợi mảnh dần thành nhiễm sắc chất|Giải bài tập SGK Sinh 9 Bài 9 trang 30:
Câu 1
Những biến đổi hình thái của NST được biểu hiện qua sự đóng và duỗi xoắn điển hình ở các kì nào? Tại sao nói sự đóng và duỗi xoắn của NST có tính chất chu kì?
Gợi ý đáp án
- Hình thái của NST được biểu hiện qua sự đóng và duỗi xoắn điển hình ở kì giữa và kì trung gian. Ở kì giữa, NST co ngắn và đóng xoắn cực đại (dạng đặc trưng), ở kì trung gian NST duỗi xoắn hoàn toàn (dạng sợi dài mảnh duỗi xoắn).
- Sự đóng và duỗi xoắn của NST có tính chu kì vì: Vì sự đóng và duỗi xoắn được lặp đi lặp lại giống nhau trong mỗi chu kì của tế bào.
Câu 2
Sự tự nhân đôi của NST diễn ra ở kì nào của chu kì tế bào?
a) Kì đầu
b) Kì giữa
c) Kì sau
d) Kì trung gian
Gợi ý đáp án
Đáp án: d.
Câu 3
Nêu những diễn biến cơ bản của NST trong quá trình nguyên phân.
Gợi ý đáp án
| Kì đầu | - Thoi phân bào được hình thành nối liền hai cực tế bào, màng nhân và nhân con tiêu biến.
- Các NST kép bắt đầu đóng xoắn, co ngắn, có hình thái rõ rệt và tâm động đính vào các sợi tơ của thoi phân bào.
| Kì giữa | Các NST kép đóng xoắn cực đại và xếp thành một hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
| Kì sau | 2 crômatit từng NST kép tách nhau ở tâm động thành hai NST đơn phân li về hai cực của tế bào nhờ sự co rút của sợi tơ thuộc thoi phân bào.
| Kì cuối | Tới 2 cực, các NST dãn xoắn, dài ra ở dạng sợi mảnh.Kết quả của nguyên phân là từ một tế bào mẹ cho ra 2 tế bào con có bộ NST giống nhau và giống hệt bộ NST của tế bào mẹ (2n NST)
Câu 4
Ý nghĩa cơ bản của quá trình nguyên phân là gì?
a) Sự phân chia đồng đều chất nhân của tế bào mẹ cho hai tế bào con.
b) Sự sao chép nguyên vẹn bộ NST của tế bào mẹ cho hai tế bào con.
c) Sự phân li đồng đều của các crômatit về hai tế bào con.
d) Sự phân chia đồng đều chất tế bào của tế bào mẹ cho hai tế bào con.
Gợi ý đáp án
Đáp án: b
Câu 5
Ở ruồi giấm 2n=8. Một tế bào ruồi giấm đang ở kì sau của nguyên phân. Số NST trong tế bào đó bằng bao nhiêu trong các trường hợp sau?
a) 4
b) 8
c) 16
d) 32.
Gợi ý đáp án
Đáp án: c
Đăng bởi: THPT An Giang
Chuyên mục: Học Tập
