Tệ nạn xã hội là gì?

Học sinh cần làm gì để phòng chống tệ nạn xã hội?

Tệ nạn xã hội chính là mặt tiêu cực của xã hội con người, tệ nạn xã hội sẽ gây ra nhiều hệ luỵ trong xã hội khiến cho con người bị sa đoạ và dần trở nên phụ thuộc một phần nào vào chúng. Nhưng bản chất tệ nạn xã hội cũng xuất phát từ chính con người.

Trong bài viết Tệ nạn xã hội là gì? Hoatieu.vn gửi đến bạn đọc các kiến thức về tệ nạn xã hội cũng như các quy định của pháp luật về vấn đề phòng, chống tệ nạn xã hội.

1. Tệ nạn xã hội là gì?

Tệ nạn xã hội là một hiện tượng xã hội tiêu cực, biểu hiện bằng những hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức xã hội và có dấu hiệu vi phạm pháp luật gây hậu quả xấu trong đời sống xã hội.

Tệ nạn xã hội được biểu hiện qua những hành vi sai lệch chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực xã hội như:

• Thói hư, tật xấu.
• Phong tục tập quán cổ hủ, lạc hậu.
• Nếp sống xa đoạ truỵ lạc, mê tín đồng bóng, bói toán…

Bản chất của tệ nạn xã hội là các hiện tượng trái với bản chất xã hội chủ nghĩa, thuần phong mỹ tục, pháp luật và đạo đức.

Tệ nạn xã hội là biểu hiện cụ thể của lối sống vô tổ chức, coi thường các chuẩn mực đạo đức, xã hội và pháp luật, làm tha hóa các giá trị tốt đẹp của phong tục tập quán, văn hóa, phá vỡ tình cảm, hạnh phúc gia đình, phá hoại nhân cách, phẩm giá con người, ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế, sức khoẻ, giống nòi dân tộc… là con đường nhanh nhất dẫn đến tội phạm.

Tệ nạn xã hội là hiện tượng có tính tiêu cực, biểu hiện thông qua các hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức, pháp luật hiện hành, phá vỡ thuần phong mỹ tục, lối sống lành mạnh, tiến bộ trong xã hội, có thể gây những hậu quả nghiêm trọng cho các cá nhân, gia đình và xã hội.

Ví dụ về tệ nạn xã hội;

– Cờ bạc: Một trong những tệ nạn bùng phát trong những ngày lễ, Tết đó là cờ bạc, đặc biệt là ở nhiều vùng quê gây ra nhiều bất ổn trong chính cuộc sống gia đình và an ninh xã hội. Trong những ngày lễ, Tết nhiều điểm chơi cờ bạc bắt đầu rộ lên ở nhiều địa phương với nhiều dạng thức như bầu cua, xóc đĩa, tiến lên hay tá lả, thậm chí là những người còn nghèo khó tại các vùng quê cũng bị thu hút bởi cờ bạc, mỗi lần chơi có người đặt đến nửa triệu đồng, thậm chí là đến 1 triệu 2 triệu đồng. Có những người khi đã đam mê trò đỏ đen có bao nhiêu tiền cũng đánh, đặt cả điện thoại, xe máy sau Tết thì trắng tay. Hiện pháp luật nước ta đã nghiêm cấm đánh bạc được thực hiện dưới bắt kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.

– Ma tuý, mại dâm: Hiện nay, bên cạnh sự phát triển kinh tế xã hội, thì các hoạt động văn hóa giải trí cũng phát triển khá mạnh, các cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú, dịch vụ karaoke, vũ trường tăng đột biến. Đây là lĩnh vực khá nhạy cảm dễ phát sinh nhiều tệ nạn xã hội nhất là tệ nạn ma túy, mại dâm. Các tệ nạn xã hội này hoạt động dưới các hình thức khác nhau, diễn biến phức tạp len lỏi khắp các địa phương vùng miền có chiều hướng tăng về tính chất mức độ quy mô và gây dư luận xấu trong đời sống nhân dân.

– Mua bán trẻ em: Trẻ bị bắt cóc và mua bán như một món hàng, bên cạnh đó thì trẻ em còn bị những đối tượng đó mua bán để sử dụng những nội tạng cơ thể cho người cần thiết. Đây là một vấn đề nhức nhối nhiều năm về trước.

2. Đặc điểm của tệ nạn xã hội

Như định nghĩa được nêu ở trên có thể thấy tệ nạn xã hội có những đặc điểm như sau:

• Là thói hư, tật xấu trái với thuần phong mỹ tục của người Việt Nam
• Ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của con người, xã hội.

Có thể thấy những tệ nạn xã hội trong đời sống hiện nay dần được xuất hiện và có những tên gọi riêng, mỗi tệ nạn lại ảnh hưởng đến xã hội những khía cạnh khác nhau nhưng hậu quả lớn nhất là ảnh hưởng đến tính mạng của con người.

3. Tác hại của tệ nạn xã hội với bản thân, gia đình và xã hội

•  Tác hại đối với chính bản thân người tham gia các tệ nạn xã hội

Các tệ nạn xã hội có thể gây những tổn thương nghiêm trọng đối với sức khỏe của chính bản thân người tham gia (gây các bệnh về hệ hô hấp, hệ tim mạch, hệ thần kinh đối với người nghiện ma túy…); làm tha hóa về nhân cách, rối loạn về hành vi, rơi vào lối sống buông thả, dễ vi phạm pháp luật và phạm tội.

Người tham gia vào các tệ nạn có thể bị mất cả tính mạng khi sử dụng chất kích thích quá liều hoặc là nợ nần gây túng quẫn mà từ bỏ mạng sống của mình.

• Tác hại đối với gia đình

Đối với các gia đình có người thân tham gia các tệ nạn xã hội sẽ có thể bị khủng hoảng về mặt tài chính cũng như tinh thần. Ví dụ như: tệ nạn về ma tuý, cờ bạc khiến cho các gia đình bị mâu thuẫn dẫn đến đổ vỡ nhất là những cặp vợ chồng trẻ hay là bạo lực gia đình do áp lực kinh tế vì nợ nần cờ bạc hoặc vì không có tiền sử dụng ma tuý.

Tệ bạn về cờ bạc và ma tuý là hai vấn đề lớn nhất của xã hội. Khi mà hệ luỵ chúng gây ra vô cùng lớn đối với một xã hội và con người. Những người đánh cơ bạc, đỏ đen, ma tuý thường có những biểu hiện là người sống buông thả, thích sống sung sướng nhưng không làm việc, sa đoạ và những chất gây nghiện hoặc cờ bạc khiến ăn vào máu khó từ bỏ. Khi đánh bạc quá tay khiến hết tiền hoặc thì lại mong muốn gỡ gạc và bán tài sản đi để nhằm gỡ lại. Điều này lại càng lún sâu hơn vào cờ bạc và dần bị nghèo đói thì lại đi làm những việc cướp, trộm để có tiền. Hoặc là nghiện ma tuý và không có thuốc nên phải bán tài sản để mua sử dụng. Chúng khiến cho những gia đình bị tan vỡ và những đứa trẻ bơ vơ không có đầy đủ tình yêu thương của cả cha lẫn, mẹ. Những đứa trẻ không có cha mẹ phải dựa vào người thân và xã hội khiến chúng bị ảnh hưởng tâm lý nặng nề. Còn người thân thì có thể bị nhưng đối tượng xấu đòi nợ.

• Tác hại đối với xã hội

– Có tính lây lan nhanh trong xã hội: tệ nạn xã hội là những hiện tượng có tính chất cộng đồng nên thường dễ nhanh chóng lan tỏa trong một khoảng thời gian ngắn.

– Tồn tại và phát triển dưới nhiều hình thức như mại dâm, may túy, cờ bạc… Đối tượng tham gia rất đa dạng và phức tạp về thành phần.

– Các đối tượng hoạt động có nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi để đối phó với lực lượng chức năng và che mắt quần chúng nhân dân thường cấu kết với nhau thành đường dây, ổ nhóm.

– Tệ nạn xã hội thường có quan hệ chặt chẽ với tội phạm hình sự như các tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người, các tội phạm về ma túy, các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng. Đó là biểu hiện của các hiện tượng tiêu cực xã hội và có sự chuyển hoá lẫn nhau.

– Địa bàn tập trung hoạt động thường là những nơi tập trung đông người, các khu công nghiệp, du lịch, nơi người dân có trình độ dân trí thấp, có xu hướng tập trung thành băng đảng, ô nhóm.

4. Học sinh cần làm gì để phòng chống tệ nạn xã hội?

Một bộ phận giới trẻ hiện nay suy nghĩ rằng việc ăn chơi theo bạn bè là hợp thời và sành điệu. Họ không nhận thức được rằng đó là những cái bẫy tệ nạn xã hội và mong muốn được thủ chúng theo như lời dụ dỗ của bạn bè xấu. Vì thế các bạn học sinh và sinh viên cần chủ động cảnh giác, tỉnh táo trước sự dụ dỗ của bạn bè, chủ động nhận thức được việc nên hay không nên tham gia vào một cuộc chơi nào đó. Bởi có thể cuộc chơi đó sẽ đưa bạn vào các tệ nạn xã hội và vi phạm đạo đức, pháp luật.

Để phòng chống ma túy trong học đường, học sinh cần hiểu rõ trách nhiệm của mình trong phòng, chống ma tuý. Không sử dụng ma tuý dưới bất kỳ hình thức nào; không tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc làm những việc khác liên quan đến ma tuý; khuyên nhủ bạn học, người thân của mình không sử dụng ma tuý hoặc tham gia các hoạt đông vận chuyển, mua bán ma tuý; khi phát hiện những học sinh, có biểu hiện sử dụng ma tuý hoặc nghi vấn buôn bán ma tuý phải báo cáo kịp thời cho thầy, cô giáo để có biện pháp ngăn chặn, nâng cao cảnh giác tránh bị đối tượng xấu rủ rê, lôi kéo vào các việc làm phạm pháp, kể cả việc sử dụng và buôn bán ma tuý; có ý thức phát hiện những đối tượng có biểu hiện nghi vấn dụ dỗ học sinh, sinh viên sử dụng ma tuý hoặc lôi kéo học sinh, sinh viên vào hoạt động vận chuyển, mua bán ma tuý; báo cáo kịp thời cho thầy, cô giáo.

Với những tệ nạn cờ bạc thì điều quan trọng vẫn là các em phải làm chủ được suy nghĩ của bản thân để không sa vào và nghiện ngập. Bởi vì có thế chúng sẽ bắt đầu là những cuộc chơi bình thường như cá nhau và dần hình thành nên tính hiếu thắng trong con người khiến bản thân họ không kiểm soát được.

Nêu 3 việc học sinh có thể làm để phòng chống tệ nạn xã hội

Để phòng chống ma túy trong học đường, học sinh cần hiểu rõ trách nhiệm của mình trong phòng, chống ma tuý bằng những hành động thiết thực. Học sinh tại các cấp tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông là những đối tượng đang học tập và giáo dục bởi nhà trường.

Tệ nạn xã hội có thể xuất hiện ở bất cứ đối tượng nào mà không phân biệt độ tuổi, là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường nên thực hiện những việc làm sau đây để phòng, chống tệ nạn xã hội:

– Tiếp thu, trang bị đầy đủ những kiến thức, thông tin về tác hại của tệ nạn xã hội từ các bài giảng trên lớp, sách vở, các phương tiện thông tin như báo đài, tivi, internet…,

– Tuyên truyền phòng chống tệ nạn xã hội tới người thân trong gia đình, bạn bè và những người xung quanh

– Không bắt chước những thói hư tật xấu, biết giữ mình tránh xa các tệ nạn, khi thấy các hành vi tệ nạn xã hội cần thông báo cho nhà trường và công an để có những biện pháp giải quyết kịp thời và nhanh chóng.

– Khuyên nhủ những bạn bè, xung quanh có hành vi cư xử không đúng chuẩn mực, có dấu hiệu đi vào con đường tệ nạn xã hội nhận thức được hành vi của mình. Và hơn hết là báo cho gia đình và nhà trường cùng giúp đỡ giải quyết khi gặp những bạn như vậy.

5. Quy định của pháp luật về phòng chống tệ nạn xã hội

Tệ nạn xã hội luôn là vấn đề nhức nhối được nhà nước quan tâm. Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật quy định, điều chỉnh các vấn đề liên quan tệ nạn xã hội cụ thể Hoatieu.vn xin được liệt kê trong một số lĩnh vực dưới đây:

HIV/AIDS

Ngày 1/7/2021, Luật sửa đổi bổ sung một số điều về luật phòng, chống nhiễm HIV/AIDS 2006 sẽ có hiệu lực thi hành, trong đó có bổ sung quy định về nghĩa vụ của người nhiễm HIV, cụ thể:

• Thông báo kịp thời kết quả xét nghiệm HIV dương tính của mình cho vợ, chồng, người dự định kết hôn, người chung sống như vợ chồng với mình
• Thực hiện các biện pháp phòng lây nhiễm HIV sang người khác;
• Thực hiện các quy định về điều trị khi tham gia điều trị bằng thuốc kháng HIV;
• Các nghĩa vụ khác theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Nghị định 75/2016/NĐ-CP quy định về điều kiện thực hiện xét nghiệm HIV được sửa đổi bổ sung một số điều bởi Nghị định 155/2018/NĐ-CP qua đó đảm bảo các điều kiện an toàn cần thiết để xét nghiệm cũng như bảo quản các mẫu bệnh phẩm xét nghiệm của người đi xét nghiệm

Ma túy

Luật Phòng chống ma túy năm 2000 được sửa đổi bổ sung một số điều trong Luật phòng, chống ma túy sửa đổi 2008

Nghị định 136/2016/NĐ-CP, 221/2013/NĐ-CP quy định về áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc

Bên cạnh đó Bộ luật Hình sự 2015 cũng quy định các tội danh về tệ nạn xã hội như: tội lây truyền HIV cho người khác (điều 148), Tội cố ý truyền HIV cho người khác (điều 149)

Mua bán người

Bộ luật Hình sự 2015 quy định các tội danh liên quan hành vi mua bán người, ví dụ: Tội mua bán người (điều 150), Tội mua bán người dưới 16 tuổi (điều 151), Tội mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người (điều 154)..

6. Hậu quả của tệ nạn xã hội

Tệ nạn xã hội để lại những hậu quả rất nghiêm trọng không chỉ đối với chính bản thân chúng ta mà còn ảnh hưởng tới gia đình, bạn bè và xã hội.

Những hậu quả mà tệ nạn xã hội gây ra có thể nhìn thấy ngay hiện thực vô cùng đau thương, tiêu biểu được đề cập đến một vài hậu quả như sau:

• Thứ nhất là chính bản thân người dính líu vào tệ nạn xã hội sẽ bị tha hóa về bản chất con người, về tinh thần suy giảm, đầu óc không còn tỉnh táo và nhận thức kém đi dẫn đến có nhiều trường hợp mất nhận thức, không làm chủ được hành vi. Thể xác thì kiệt quệ, gầy gò, ốm yếu, bệnh tật, sức khỏe hao mòn dần dần với lối sống buông thả, rất dễ đi vào con đường tội phạm
• Thứ hai là hậu quả mà tệ nạn xã hội gây thiệt hại rõ nhất tới gia đình của họ chính là tình trạng khủng hoảng tài chính, rất nhiều gia đình lâm vào cảnh nợ nần chồng chất không có cách nào cứu vãn. Chính vì vậy, tinh thần của họ ngày càng giảm sút, nặng hơn dễ bị các vấn đề tâm thần, trầm cảm. Con cái sống trong môi trường người thân tham gia vào tệ nạn xã hội sẽ ít nhiều bị ảnh hưởng tới tinh thần, lối sống, suy nghĩ, nghiêm trọng hơn những người con ấy lại đi theo vết xe đổ của họ.
• Thứ ba là hậu quả để lại cho xã hội, những hành vi phạm pháp như sử dụng ma túy, mại dâm, cờ bạc kéo theo rất nhiều người cùng tham gia tạo thành một tổ chức phạm tội. Những nhóm phạm tội có tính tổ chức gây khó khăn và cản trở cho cơ quan điều tra, cảnh sát thực hiện nhiệm vụ.

Qua đây chúng ta cũng có thể thấy được nỗ lực của nhà nước trong việc phòng, chống tệ nạn xã hội, người dân cần nắm rõ các quy định pháp luật về những vấn đề này để bảo vệ bản thân cũng như tích cực phối hợp với nhà nước trong việc đẩy lùi tệ nạn xã hội.

7. Nguyên nhân dẫn con người sa vào tệ nạn xã hội?

Phần lớn việc sa vào tệ nạn xã hội nằm ở lứa tuổi vị thành niên khi chưa nhận thức đúng đắn về các mối quan hệ xã hội. Ở độ tuổi phát triển này thì lại dễ dang bị lôi kéo vào tệ nạn xã hội. Bởi sự non nớt về nhận thức, muốn được vui chơi cùng bạn bè mà không nghe lời cha mẹ, thầy cô dạy dỗ. Vậy nguyên nhân dẫn con người sa vào tệ nạn xã hội là do:

• Ham chơi, đua đòi;
• Thiếu hiểu biết về xã hội;
• Áp lực từ gia đình không hạnh phúc;
• Cha mẹ không quan tâm, dạy dỗ con cái;
• Cha mẹ nuông chiều con cái;
• Không có người chỉ bảo, quan tâm;
• Sự hiếu kỳ muốn tìm hiểu mọi thứ;
• Nhẹ dạ, cả tin và bị kẻ xấu dụ dỗ;
• Chơi bời cùng những đám bạn xấu;

Những nguyên nhân dẫn đến sa vào tệ nạn xã hội trên là do sự nhận thức non nớt của giới trẻ mà không có sự dẫn dắt của người lớn. Những người trẻ khi chưa biết đến hành xử đúng, sai thì đã bị lôi kéo bởi những suy nghĩ, hành động xấu. Vậy nên việc định hướng giáo dục trẻ từ sớm là điều cần thiết để định hướng cho trẻ nhận thức được các hành vi trong cuộc sống. Từ đó tránh xa những tệ nạn xã hội.

Trên đây, Hoatieu.vn đã cung cấp cho độc giả các thông tin liên quan Tệ nạn xã hội. Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết liên quan tại mảng Hỏi đáp pháp luật

Các bài viết liên quan: