Trong bài học Khoa học lớp 5 Bài 38-39, chúng ta sẽ tìm hiểu về sự biến đổi hóa học thông qua việc giải bài tập và thực hành. Việc này giúp chúng ta tổng hợp kiến thức lý thuyết quan trọng và rèn luyện kỹ năng giải toán khoa học.
Giải bài tập Khoa học 5 trang 78, 79, 80, 81
Thực hành
- Đốt một tờ giấy và quan sát sự biến đổi của nó dưới tác dụng của lửa.
- Chưng đường trên lửa.
- Quan sát sự biến đổi màu sắc của đường dưới tác dụng của nhiệt. Sau khi nguội, thử nếm xem đường còn giữ vị ngọt không.
- Dự đoán kết quả nếu chúng ta tiếp tục đun.
Trả lời:
- Khi đốt một tờ giấy, tờ giấy sẽ bị cháy và biến thành tro giấy.
- Đường ban đầu có màu trắng, sau khi đun lên màu sẽ chuyển sang vàng rồi vàng thẫm. Nếu tiếp tục đun, đường sẽ cháy thành than. Sau khi đun, đường không còn vị ngọt nữa. Trong quá trình đun đường, sẽ có khói bốc lên.
Liên hệ thực tế và trả lời
Trong các tình huống dưới đây, tình huống nào có sự biến đổi hóa học? Và tại sao?
Trả lời:
| Hình | Tình huống | Biến đổi | Giải thích |
|---|---|---|---|
| 2 | Cho vôi sống vào nước | Hoá học | Vôi sống khi thả vào nước đã không giữ lại được tính chất ban đầu, nó đã biến đổi thành vôi tôi dẻo quánh và toả nhiệt. |
| 3 | Xé giấy thành những mảnh vụn | Vật lý | Giấy bị cắt vụn vẫn giữ nguyên tính chất, không bị biến đổi thành chất khác. |
| 4 | Xi măng trộn cát | Vật lý | Xi măng và cát tạo thành hỗn hợp xi măng cát, tính chất của cát và xi măng vẫn giữ nguyên, không thay đổi. |
| 5 | Xi măng trộn cát và nước | Hóa học | Xi măng trộn cát và nước tạo thành vữa xi măng, có tính chất hoàn toàn khác với cát, xi măng và nước ban đầu. |
| 6 | Đinh mới để lâu ngày thành đinh gỉ | Hoá học | Dưới tác động của hơi nước trong không khí, chiếc đinh bị gỉ và có tính chất khác biệt so với đinh mới. |
| 7 | Thủy tinh ở thể lỏng sau khi được thổi thành các chai, lọ, để nguội thành thủy tinh ở thể rắn | Vật lý | Dù ở thể rắn hay thể lỏng, tính chất của thủy tinh vẫn giữ nguyên. |
Trò chơi học tập: Bức thư bí mật
- Chuẩn bị: Một ít giấm, một que tăm, một mảnh giấy, diêm và nến.
- Tiến hành: Nhúng đầu que tăm vào giấm rồi viết lên giấy và để khô.
- Có thể nhìn thấy chữ không?
- Muốn đọc bức thư này, người nhận thư phải làm gì?
- Điều kiện gì làm giấm đã khô trên giấy biến đổi hóa học?
Lưu ý:
- Không hơ giấy quá gần ngọn lửa để tránh cháy.
- Có thể sử dụng chanh hoặc hành vắt để thay thế giấm.
Trả lời:
- Ta không thể nhìn thấy chữ trên giấy.
- Để đọc được bức thư, người nhận thư phải hơ giấy qua ngọn lửa.
- Điều kiện nhiệt độ đã làm giấm khô biến đổi hóa học.
Thực hành
Đọc thông tin và quan sát hình vẽ để trả lời câu hỏi.
1.
- Dùng một miếng vải được nhuộm màu xanh phơi dưới ánh nắng mặt trời, đặt trên một đĩa sứ và bốn hòn đá chặn như hình 9a. Phơi khoảng ba đến bốn ngày. Sau đó, đặt miếng vải lên đĩa sứ và quan sát kết quả như hình 9b.
- Hãy giải thích điều này.
2.
- Người ta lấy một chất hóa học dùng để rửa ảnh bôi lên tờ giấy trắng (hình 10a, 10b). Sau đó, đặt phim đã chụp ảnh lên tờ giấy đã bôi chất hóa chất, và phơi dưới ánh nắng mặt trời (hình 10c). Một lúc sau, lấy tấm phim ra, ta sẽ nhìn thấy ảnh in trên tờ giấy trắng (hình 10d).
- Hiện tượng này chứng tỏ có sự biến đổi vật lý hay hóa học?
Trả lời:
1. Hiện tượng trong hình 9 có thể giải thích như sau: Miếng vải nhuộm màu dưới tác động của ánh sáng mặt trời bị biến đổi màu (màu bị nhạt đi), trong khi phần không nhìn thấy ánh sáng vẫn giữ nguyên màu sắc.
2. Hiện tượng trong hình 10 có sự biến đổi hóa học dưới tác động của ánh sáng mặt trời. Phần giấy bị bôi chất hóa chất và được che khuất bởi phim sẽ có màu khác với phần không bị che. Do đó, ta nhìn thấy ảnh in trên tờ giấy.
Lý thuyết Sự biến đổi hóa học
- Sự biến đổi hóa học có thể xảy ra dưới tác động của nhiệt.
- Sự biến đổi hóa học có thể xảy ra dưới tác động của ánh sáng.
Đó là tất cả những kiến thức quan trọng mà chúng ta học được từ bài học Khoa học lớp 5 Bài 38-39. Hy vọng rằng bạn đã thấy thú vị và có thể áp dụng kiến thức này vào cuộc sống hàng ngày.
Đọc thêm tại THPT An Giang.
