Soạn Sinh 8 Bài 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận

1. Đặc điểm

• Nằm ở ổ bụng được coi là 1 phần của hệ tiêu hóa, được bao quang bởi lá lách, gan, dạ dày, túi mật và ruột non, nằm ở phía sau dạ dày sát thành sau ổ bụng.
• Có kích thước dài khoảng 15,24cm, có hình chữ nhật và bằng phẳng.

2. Chức năng của tuyến tụy

3. Rối loạn hoạt động của tuyến tụy

– Sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới bệnh tiểu đường (lượng đường trong máu cao) hoặc chứng hạ đường huyết (lượng đường trong máu giảm).

– Bệnh tiểu đường: do hàm lượng đường trong máu cao làm cho thận không hấp thu hết nên đi tiểu tháo ra đường.

• Nguyên nhân: do tụy không tiết hoocmôn insulin hoặc do tế bào gan, cơ không tiếp nhận insulin
• Hậu quả: dễ bị cao huyết áp, xơ cứng động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não gây bại liệt hoặc tử vong.
• Bệnh hạ đường huyết: hàm lượng đường trong máu giảm do tế bào → không tiết hoocmôn glucagon.

1. Đặc điểm

– Gồm hai tuyến nằm ở đầu trước hai quả thận

– Chia làm hai miền: miền vỏ và miền tủy có nguồn gốc và chức năng khác nhau

• Miền vỏ gồm: lớp cầu, lớp sợi và lớp lưới
• Miền tủy

2. Chức năng của các hoocmôn tuyến trên thận

* Hoocmôn vỏ tuyến

• Lớp ngoài (lớp cầu): tiết hoocmôn điều hòa các muối natri, kali trong máu
• Lớp giữa (lớp sợi): tiết hoocmôn điều hòa lượng đường huyết (tạo glucose từ protein và lipit)
• Lớp trong (lớp lưới): tiết các hoocmôn điều hòa sinh dục nam, gây những biến đổi đặc tính sinh dục ở nam

* Hoocmôn tủy tuyến

• Có cùng nguồn gốc với thần kinh giao cảm.
• Tiết 2 loại hoocmôn là: adrenalin và noradrenalin: gây tăng nhịp tim, co mạch, tăng nhịp hô hấp, dãn phế quản và góp phần điều chỉnh lượng glucagon điều chỉnh lượng đường huyết khi bị hạ đường huyết

– 1 số bệnh liên quan đến tuyến thượng thận

• Bệnh suy vỏ thượng thận kinh diễn: bệnh Addison
• Bệnh cường vỏ thận loại chuyển hỏa: bệnh Cushing
• Bệnh cường vỏ thận tiên phát: bệnh Conn
• Bệnh cường kích tố dục nam
• Bệnh cường tủy thận: Bệnh Pheocromoxytom

Trả lời câu hỏi Sinh 8 Bài 57

Câu hỏi trang 179

Hãy nêu chức năng của tuyến tuỵ

Trả lời:

Tuyến tuỵ là một tuyến pha, vừa tiết dịch tiêu hoá (chức năng ngoại tiết) vừa tiết hoocmôn. Có 2 loại hoocmôn là insulin và glucagôn có tác dụng điều hoà lượng đường trong máu luôn ổn định: insulin làm giảm đường huyết khi đường huyết tăng, glucagôn làm tăng đường huyết khi lượng dường trong máu giảm.

Câu hỏi trang 179: Dựa vào các thông tin trên, hãy trình bày tóm tắt quá trình điều hoà lượng đường huyết giữ được mức ổn định?

Trả lời:

– Sau bữa ăn nồng độ glucôzo trong máu tăng lên kích thích tế bào B tiết ra insulin , hoocmôn này có tác dụng chuyển glucôzơ thành glicôgen dự trữ trong gan và làm tăng tính thấm ở tế bào, tế bào tăng nhận và sử dụng glicôzơ, do vậy nồng độ glucôzơ trong máu giảm xuống và duy trì ờ nồng độ 0,1 %.

– Sau khi chạy lao động thì nồng độ glucôzơ trong máu giảm xuống kích thích tế bào a tuy tiết ra hoocmôn glucagôn, hoocmôn này có tác dụng chuyển glicôgen có ở gan thành glucôzơ. Glucôzơ từ gan vào máu, làm cho nồng độ glucôzơ trong máu tăng lên đến khoảng 0,1 %.

Giải bài tập Sinh học 8 Bài 57 trang 181

Bài 1

Trình bày chức năng của các hoocmôn tuyến tụy?

Gợi ý đáp án:

Tuyến tụy là một tuyến phụ, vừa tiết dịch tiêu hóa (chức năng ngoại tiết) vừa tiết hoocmôn. Có 2 loại hoocmôn là insulin và glucagôn có tác dụng điều hòa lượng đường trong máu luôn ổn định: insulin làm giảm đường huyết khi đường huyết tăng, glucagôn làm tăng đường huyết khi lượng đường trong máu giảm.

Bài 2

Trình bày vai trò của tuyến trên thận?

Gợi ý đáp án:

Tuyến trên thận gồm phần vỏ và phần tủy. Phần vỏ tiết các hoocmôn có tác dụng điều hòa đường huyết, điều hòa các muối natri, kali trong máu và làm thay đổi các đặc tính sinh dục nam.

Phần tủy tiết ađrênalin và norađrênalin có tác dụng điều hòa hoạt động tim mạch vờ hồ hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu.

Trắc nghiệm Tuyến tụy và tuyến trên thận

Câu 1. Hoocmôn insulin do tuyến tuỵ tiết ra có tác dụng sinh lí như thế nào ?

A. Chuyển glicôgen thành tinh bột dự trữ trong gan và cơ

B. Chuyển glucôzơ thành tinh bột dự trữ trong gan và cơ

C. Chuyển glicôgen thành glucôzơ dự trữ trong gan và cơ

D. Chuyển glucôzơ thành glicôgen dự trữ trong gan và cơ

Câu 2. Nhóm nào dưới đây gồm hai loại hoocmôn có tác dụng sinh lý trái ngược nhau ?

A. Insulin và canxitônin

B. Ôxitôxin và tirôxin

C. Insulin và glucagôn

D. Insulin và tirôxin

Câu 3. Bệnh tiểu đường có liên quan đến sự thiếu hụt hoặc rối loạn hoạt tính của hoocmôn nào dưới đây ?

A. GH

B. Glucagôn

C. Insulin

D. Ađrênalin

Câu 4. Vỏ tuyến trên thận được phân chia làm mấy lớp ?

A. 2 lớp B. 3 lớp

C. 4 lớp D. 5 lớp

Câu 5. Lớp nào của vỏ tuyến trên thận tiết ra hoocmôn điều hoà đường huyết ?

A. Lớp lưới

B. Lớp cầu

C. Lớp sợi

D. Tất cả các phương án còn lại

Câu 6. Hoocmôn nào dưới đây do phần tuỷ tuyến trên thận tiết ra ?

A. Norađrênalin

B. Cooctizôn

C. Canxitônin

D. Tirôxin

Câu 7. Hoocmôn điều hoà sinh dục nam có thể được tiết ra bởi tuyến nội tiết nào dưới đây ?

A. Tuyến tùng

B. Tuyến trên thận

C. Tuyến tuỵ

D. Tuyến giáp

Câu 8. Hoocmôn ađrênalin gây ra tác dụng sinh lí nào dưới đây ?

A. Tất cả các phương án còn lại

B. Dãn phế quản

C. Tăng nhịp tim

D. Tăng nhịp hô hấp