Lưu biệt khi xuất dương đã vẽ nên một tấm hình lãng mạn và hào hùng của nhà chí sĩ cách mạng trong những năm đầu thế kỉ XX. Tác phẩm này chứa đựng tư tưởng mới, táo bạo, nồng nhiệt và lòng khát vọng cháy bỏng của những người đã cất bước ra đi để cứu nước. Bài thơ Lưu biệt khi xuất dương là một trong những nội dung quan trọng trong chương trình môn Ngữ văn lớp 11.
Hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về tác giả Phan Bội Châu và bài thơ Lưu biệt khi xuất dương. Cùng theo dõi nội dung chi tiết dưới đây nhé.
Lưu biệt khi xuất dương
Phiên âm:
Sinh vi nam tử yếu hy kỳ,
Khẳng hứa càn khôn tự chuyển di.
Ư bách niên trung tu hữu ngã,
Khởi thiên tải hậu cánh vô thùy.
Giang sơn tử hĩ sinh đồ nhuế,
Hiền thánh liêu nhiên tụng diệc si.
Nguyện trục trường phong Đông hải khứ,
Thiên trùng bạch lãng nhất tề phi.
Dịch nghĩa:
Nếu đã sinh ra làm một người nam nhi,
Thì hãy dám hy vọng đến điều mới mẻ,
Trong khoảng thời gian trăm năm,
Phải có ta tồn tại trong đó,
Núi sông đã hóa thành nhuế,
Hiền thánh đã ra đi thì việc đọc sách cũng chẳng có ích gì,
Nguyện hướng về Đông hải, trên trường phong,
Và làm nên những điều tuyệt vời nhất trên thiên đường.
Dịch thơ:
Làm một người nam nhi, đáng ra phải tỏa sáng trên cuộc đời,
Liệu có để số phận tự thay đổi không?
Trong trăm năm này, phải có ta,
Sau này, liệu có ai nhớ đến?
Núi sông đã chết, sống thêm nhục,
Chàng hiền thánh còn đâu, học cũng vô ích,
Muốn bay theo cánh gió dài lên biển Đông,
Vượt qua muôn trùng sóng bạc.
Đôi nét về tác giả Phan Bội Châu
- Phan Bội Châu (1867- 1940), tên thật là Phan Văn San, tên hiệu là Sào Nam.
- Quê quán: Làng Đan Nhiễm (nay là xã Nam Hòa, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An).
- Phan Bội Châu là người yêu nước, là một nhà cách mạng vĩ đại của dân tộc Việt Nam trong 20 năm đầu thế kỉ XX.
- Những tác phẩm tiêu biểu: Sào Nam thi tập, Văn tế Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu niên biểu…
Giới thiệu về bài thơ Lưu biệt khi xuất dương
1. Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ được viết vào năm 1905, trước khi Phan Bội Châu rời bỏ các đồng chí để sang Nhật Bản tìm đường cứu nước.
2. Thể thơ
- Bài thơ Lưu biệt khi xuất dương được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú.
- Hình ảnh mang tính biểu tượng cao.
3. Bố cục
Bài thơ được chia thành 4 phần: Đề – Thực – Luận – Kết
- Phần 1: Hai câu đề – Quan niệm của nhà thơ về chí nam nhi và tầm vóc của đấng nam nhi trong vũ trụ.
- Phần 2: Hai câu thực – Ý thức trách nhiệm của nhà thơ trước cuộc đời.
- Phần 3: Hai câu luận – Thái độ trước tình cảnh của đất nước.
- Phần 4: Hai câu kết – Tư thế và khát vọng của nhà thơ trước khi lên đường.
4. Nội dung
Bài thơ Lưu biệt khi xuất dương đã vẽ nên một tấm hình lãng mạn và hào hùng của nhà chí sĩ cách mạng trong những năm đầu thế kỉ XX. Tác phẩm này chứa đựng tư tưởng mới, táo bạo, nồng nhiệt và lòng khát vọng cháy bỏng của những người đã cất bước ra đi để cứu nước.
5. Nghệ thuật
Bài thơ mang tính chất tâm huyết, hình ảnh giàu sức gợi…
Dàn ý phân tích Lưu biệt khi xuất dương
(1) Mở bài
Giới thiệu về tác giả Phan Bội Châu và bài thơ Lưu biệt khi xuất dương.
(2) Thân bài
a. Quan niệm của nhà thơ về chí nam nhi và tầm vóc của đấng nam nhi trong vũ trụ
- Câu thơ đầu nói về chí nam nhi: nam nhi phải có sự nghiệp lớn, thể hiện danh vọng trên thế gian.
- Quan điểm của Phan Bội Châu: Nếu người xưa thường chấp nhận số phận do trời định, thì theo tác giả, số phận phải do chính mình quyết định.
b. Ý thức trách nhiệm của nhà thơ trước cuộc đời
- Khẳng định tinh thần trách nhiệm của công dân là gánh vác trọng trách của đất nước, cùng động viên bậc nam nhi.
- Khẳng định rằng người sống vì dân vì nước sẽ để lại dấu ấn vĩnh cửu.
c. Thái độ trước tình cảnh của đất nước
- Xúc động trước hoàn cảnh mất nước, tình trạng nhục nhã của dân tộc, và sự kháng cự ngầm không thể chịu đựng.
- Đất nước lúc này không còn những vị học giả hiền thánh, sách vở cũng không thể cứu nước. Câu thơ như một lời kêu gọi yêu nước, yêu cầu có những hành động thiết thực để cứu nước.
- Phan Bội Châu phản đối sự học thuật cũ, và kêu gọi sự tỉnh thức của những vị khôn ngoan yêu nước.
d. Tư thế và khát vọng của nhà thơ trước khi lên đường
- Hình ảnh hùng vĩ, trác tuyệt: biển Đông, cánh gió, sóng bạc, và hành động cao cả của người trữ tình.
- Lòng khát vọng lên đường cứu nước, từ đó khơi gợi sự nhiệt huyết trong thế hệ trẻ.
(3) Kết bài
Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Lưu biệt khi xuất dương.
Đọc thêm tại: THPT An Giang
